Năm đầu thành lập, Trường có 02 lớp 8 với 96 học sinh. Địa điểm đầu tiên của trường là khu Văn Chỉ (trung tâm huyện Hạ Hoà ngày nay.). Hai năm đầu, Trường ghép chung trường cấp 2 với 138 học sinh. Đến 1963, trường được tách ra thành một trường độc lập: Trường cấp 3 Hạ Hoà. Giai đoạn này, do hoàn cảnh chiến tranh chống Mỹ cứu nước ác liệt (1964- 1975); thiên tai bão lũ, Trường đã phải sáu lần sơ tán tại các địa điểm: Xuân Áng, Đàn Trầm- Hương Xạ, Chu Hưng- Ấm Hạ. Ba lần trường chia tách: Tách khỏi trường cấp 2 (1963-1964), tách thành các phân hiệu (mùa hè năm 1967): Xuân Áng, Hương Xạ. Trải qua trận bão lụt, làm sập 22 lớp học tranh tre. Năm 1975, Trường phát triển lên 28 lớp với 1.600 học sinh.

Hòa bình thống nhất đất nước, thầy và trò Trường THPT Hạ Hòa tiếp tục công cuộc kiến thiết xây dựng và học tập. Địa điểm của trường giai đoạn này tại khu 3 thị trấn Hạ Hòa ngày nay (vị trí hiện tại của trường). Thời kỳ này, Qui mô số lớp học của Nhà trường được mở rộng, lên tới 22 lớp với trên 1000 học sinh. Trường đã tách một bộ phận cán bộ, giáo viên thành lập hai trường THPT Vĩnh Chân (năm 1976) và trường THPT Xuân Áng (năm 1980). Với tinh thần đoàn kết, sẻ chia, Trường THPT Hạ Hòa đã đặt nền móng vững vàng cho hai đơn vị mới phát triển. 

Trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước, được sự quan tâm của Huyện ủy- HĐND-UBND huyện Hạ Hòa, Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ, Trường THPT Hạ Hòa đã vươn lên toàn diện trở thành một điểm sáng thực hiện nhiệm vụ: Nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Nhà trường đã có sự lớn mạnh về quy mô, có thời điểm số lớp lên tới 44 lớp, số học sinh là 2.230. Giai đoạn này, Trường THPT Hạ Hòa vừa tăng cường xây dựng cơ sở vật chất, vừa đẩy mạnh việc nâng cao chất lượng dạy và học.  

Từ năm 2001 đến nay, uy mô trường lớp Nhà trường tiếp tục được phát triển. Thời điểm năm 2001-2002, trường có 27 lớp (16 lớp công lập, 11 lớp bán công) với trên 1.400 học sinh. Giai đoạn này, Trường THPT Hạ Hòa vươn lên mạnh mẽ làm thay đổi chất lượng giáo dục và đào tạo. Từ một trường trung bình hơn 10 năm về trước, đến nay, Trường THPT Hạ Hòa đã đứng trong tốp 5 trường THPT dẫn đầu trong tỉnh. Những thành tích nổi bật về chất lượng: Thi đỗ tốt nghiệp THPT đạt trên 99% trong đó tỷ lệ đạt khá, giỏi tăng nhanh qua từng năm học; đội tuyển học sinh giỏi của Trường luôn đứng vị trí tốp 10 trường dẫn đầu trong tỉnh, tỷ lệ học sinh đỗ đại học hằng năm xếp ở vị trí trên 200 trong cả nước. Tháng 12 năm 2012, Trường THPT Hạ Hòa đạt chuẩn Quốc gia mức độ I, đạt danh hiệu cơ quan văn hóa cấp tỉnh. Đội ngũ giáo viên của Nhà trường trẻ, năng động, có phẩm chất và đạo đức nghề nghiệp tốt, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng với 100% số giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn. Được sự quan tâm của Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ, Huyện ủy- HĐND-UBND huyện Hạ Hòa, sự ủng hộ nhiệt tình của Ban đại diện cha mẹ học sinh, cơ sở vật chất của Nhà trường được đầu tư xây dựng khang trang, các phương tiện, trang thiết bị dạy học khá đầy đủ và hiện đại. Đó là động lực giúp cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo của Nhà trường ngày càng phát triển.

Trải qua 55 năm xây dựng và phát triển, Trường THPT Hạ Hòa đã đón trên 500 lượt thầy, cô giáo, cán bộ, nhân viên ở khắp mọi miền quê về công tác tại trường; đào tạo được trên 16000 học sinh tốt nghiệp, 53 khoá học sinh ra trường hiện đang công tác, lao động, học tập ở nhiều lĩnh vực khác nhau trên khắp mọi miền của tổ quốc. Trong số đó, có gần 2000 lượt thầy giáo, học sinh tham gia lực lượng vũ trang, 198 thầy giáo, học sinh đã anh dũng hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vì nền hoà bình, độc lập và thống nhất đất nước. Nhiều học sinh thành đạt của Nhà trường đã trở thành giáo sư, tiến sỹ, nhà khoa học, bác sỹ, nhà lãnh đạo, quản lý, chủ doanh nghiệp giỏi, chủ trang trại tài ba, là sỹ quan trung, cao cấp trong Quân đội Nhân dân Việt Nam, đã và đang góp phần đắc lực vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Ghi nhận những thành tích mà thầy và trò Trường THPT Hạ Hòa đạt được, Đảng, Nhà nước, Hội đồng thi đua khen thưởng các cấp đã trao tặng những phần thưởng cao quý: Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (Năm 1996), Huân chương Lao động hạng Ba (Năm 2001), Kỷ niệm Chương Hùng Vương của UBND tỉnh Phú Thọ (Năm 2001), Huân chương Lao động hạng Nhì trong thời kỳ đổi mới (Năm 2011); UBND tỉnh Phú Thọ tặng cờ đơn vị xuất sắc dẫn đầu phong trào thi đua khối THPT (Năm 2011); Bằng khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo (Năm 2011, 2015), Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ (Năm 2012, 2015), Bằng khen của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (Năm 2014); Cờ thi đua của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (Năm 2011).

Lịch sử 55 năm xây dựng và phát triển, Trường THPT Hạ Hòa đã tạo lập được truyền thống tốt đẹp: Đoàn kết, vượt khó, hiếu học, là niềm tự hào không chỉ của thế hệ thầy giáo, cô giáo, học sinh Nhà trường mà còn của Đảng bộ và nhân dân huyện Hạ Hòa. Trường THPT Hạ Hòa đã và đang nỗ lực không ngừng để giữ vai trò, vị trí là trường THPT trọng điểm của huyện, lá cờ đầu ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ, giữ vững danh hiệu trường học đạt chuẩn Quốc gia, tiếp tục có những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp phát triển nguồn nhân lực trong giai đoạn mới. 

Nguyễn Thế Lượng

Trường THPT Hạ Hòa